فعالان و امدادگران اعلام کردند که جنگ در آستانه شهر گوما در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو است و این منطقه در آستانه شکست است، زیرا سازمان ملل متحد هشداری را درباره وضعیت این کشور آفریقای مرکزی به صدا در می آورد.

بینتو کیتا، رئیس مأموریت حافظ صلح سازمان ملل متحد مونوسکو، این هفته به شورای امنیت سازمان ملل گفت: «از هر چهار نفر یک کنگو با گرسنگی و سوءتغذیه مواجه است».

«بیش از 7.1 میلیون نفر در کشور آواره شده اند. این 800000 نفر بیشتر از آخرین جلسه توجیهی من در سه ماه پیش است.

درگیری‌های شدید بین ارتش کنگو و گروه مسلح M23 از فوریه در شرق این کشور شدت گرفته است و صدها هزار غیرنظامی مجبور به ترک خانه‌های خود در حالی که شورشیان به دستاوردهای ارضی دست می‌یابند، شده است.

کیتا روز چهارشنبه در سازمان ملل گفت که این گروه مسلح “پیشرفت های قابل توجهی انجام می دهد و قلمرو خود را به سطوح بی سابقه ای گسترش می دهد.”

این در حالی است که نبردهای شدید بین ارتش و شورشیان به حومه ساکه رسیده است، روستایی در حدود 25 کیلومتری (15.5 مایلی) از مرکز اقتصادی منطقه گوما – که یک پیشرفت بزرگ برای M23 است.

“جنگ در در است”

در باره 250000 نفر طبق آمارهای سازمان ملل متحد، بین اواسط فوریه تا اواسط مارس، خانه های خود را ترک کردند و اکثریت قریب به اتفاق به دنبال سرپناهی در گوما و اطراف آن بودند. جیب‌های چادرهای موقت در کنار جاده‌ها یا مناطق متروکه‌ای که به کمک‌های اولیه دسترسی ندارند، ظاهر شده‌اند.

شلی تاکرال، سخنگوی برنامه جهانی غذا، پس از بازگشت به کینشاسا از سفر به گوما، گفت: «همه چیز در نقطه شکست است. او به الجزیره گفت: «این بسیار طاقت فرسا است – مردم در شرایط ناامیدکننده ای زندگی می کنند. او افزود که بسیاری از مردم با عجله و بدون هیچ وسیله ای فرار کرده اند و اکنون خود را در کمپ های تنگ با چشم انداز کمی برای بازگشت می بینند.

این تأثیرات در داخل گوما نیز احساس می شود، جایی که غیرنظامیان شاهد افزایش سرسام آور قیمت کالاهای اساسی و مختل شدن خدمات بهداشتی توسط جریان پیوسته پناهجویان بوده اند. جان گفت: «وضعیت در بدترین حالت خود قرار دارد و جنگ در آستانه است. آنیبال، یک فعال در گروه جامعه مدنی LUCHA مستقر در گوما.

با گسترش درگیری، درگیری نیز تشدید می شود. به گفته ACLED، یک گروه مستقل جمع آوری داده، استفاده از مواد منفجره، گلوله باران و حملات هوایی از آغاز سال جاری چهار برابر شده است در مقایسه با میانگین سال 2023.

پیوندهای رواندا

منطقه شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو به مدت 30 سال درگیر خشونت بوده است.

بیش از 200 گروه مسلح در منطقه پرسه می زنند و برای کنترل مواد معدنی آن، از جمله کبالت و کلتان – دو عنصر کلیدی مورد نیاز برای تولید باتری وسایل نقلیه الکتریکی و ابزارها، مانند پلی استیشن و گوشی های هوشمند، رقابت می کنند.

در میان این گروه‌ها، M23 از سال 2022 که پس از بیش از یک دهه غیرفعال بودن دوباره اسلحه به دست گرفت، بزرگترین تهدید را برای دولت ایجاد کرده است. در آن زمان، قبل از عقب راندن توسط نیروهای دولتی، بخش‌های وسیعی از قلمرو از جمله گوما را فتح کرده بود.

درگیری در شرق DRC نیز عمیق است آمیخته با نسل کشی رواندا. در سال 1994 بیش از 800000 توتسی و هوتو توسط گروه های مسلح خشن هوتو کشته شدند. در پی جنگ، نسل کشان هوتو و رهبران رژیم سابق به جمهوری دموکراتیک کنگو گریختند.

امروز، کیگالی کینگاسا را ​​به حمایت از یکی از گروه‌های مسلح هوتوی حاضر در شرق کنگو، FDLR متهم می‌کند که آن را تهدیدی برای دولت خود می‌داند. و جمهوری دموکراتیک کنگو، در کنار سازمان ملل و ایالات متحده، رواندا را به حمایت از M23 متهم کرده اند. کیگالی این موضوع را رد کرده است.

در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در روز چهارشنبه، سفیر جمهوری دموکراتیک کنگو در سازمان ملل، ژرژ نزونگولا-نتالجا از این نهاد بین دولتی خواست تا موضع محکم تری علیه رواندا اتخاذ کند.

نزونگولا-نتالاجا گفت: شورا باید از روبیکون معافیت از مجازات عبور کند و تحریم هایی را به تناسب جنایات رواندا اعمال کند.

رواندا به شدت پاسخ داد. نماینده این کشور در سازمان ملل، ارنست رواموسیو، گفت که “پاکسازی قومی که جوامع توتسی کنگو را هدف قرار می دهد به سطوح بی سابقه ای رسیده است”.

“رفع علائم جزئی”

جنگ مجدد در یک لحظه حساس برای کشور رخ داده است زیرا مأموریت مونوسکو پس از 25 سال به درخواست دولت کنگو از کشور خارج می شود. انتظار می رود مرحله اول عقب نشینی تا پایان ماه آوریل تکمیل شود و تمامی نیروهای حافظ صلح تا پایان سال جاری را ترک کنند.

دولت رئیس جمهور فلیکس شیسکدی، مأموریت سازمان ملل را به ناتوانی در محافظت از غیرنظامیان متهم کرد. در عوض، به سربازان یک بلوک منطقه‌ای شرق آفریقا دستور داد تا علیه شورشیان مبارزه کنند.

اما دسامبر گذشته پس از آن پایان یافت که رئیس جمهور نیروهای منطقه را به تبانی با شورشیان به جای جنگیدن با آنها متهم کرد. بنابراین او برای انجام این کار به نیروی دیگری به نام SADECO متشکل از کشورهای جنوب آفریقا روی آورد.

ناظران شک دارند که این ماموریت جدید در جایی که پیشینیانش شکست خوردند، موفق شود.

فلیکس نداهیندا، محقق در مورد درگیری در منطقه دریاچه های بزرگ، گفت: “من این را به عنوان یک مداخله تثبیت کننده نمی بینم، حداکثر، این موضوع را به تعویق می اندازد زیرا راه حل نظامی واحدی وجود ندارد.”

نداهیندا به الجزیره گفت، ضعف‌های ساختاری در حکومت، عدم حضور دولت در مناطق دورافتاده و رقابت‌های قومیتی از جمله دلایلی هستند که دولت در رفع آنها کوتاهی می‌کند.

نداهیندا گفت: «در 30 سال گذشته، مداخلات مختلف به جای نگاه کردن به تصویر کامل، به نشانه‌های جزئی مشکل پرداخته‌اند – تا زمانی که این کار انجام نشود، فقط می‌توانید مشکل را به تعویق بیندازید، اما حل نکنید.